فهرست مطالب آیا تا به حال به جمله‌ای برخورده‌اید که مهم نباشد چه کسی کاری را انجام داده است، بلکه خود عمل اهمیت داشته باشد؟ در این شرایط، حالت مجهول یا la voix passive در زبان فرانسه کاربرد پیدا می‌کند. این راهنما، همه نکات کاربردی و ساده را درباره حالت مجهول با مثال‌های واقعی، برای شما توضیح می‌دهد.
فهرست مطالب
- وجه مجهول چیست و چرا استفاده می‌شود؟
- وجه مجهول در جمله چه فرقی با معلوم دارد؟
- وجه مجهول چطور ساخته می‌شود؟
- در چه زمان‌هایی می‌توانیم جمله مجهول بسازیم؟
- کدام افعال را نمی‌توان مجهول کرد؟
- چه زمانی باید از par و چه زمانی از de استفاده کنیم؟
- چه مثال‌هایی از زندگی واقعی برای وجه مجهول وجود دارد؟
- چطور وجه مجهول را از معلوم تشخیص دهیم و برعکس کنیم؟
- نکات کلیدی برای یادگیری سریع‌تر حالت مجهول
- جمع‌بندی و گام بعدی شما!
- سوالات متداول درباره حالت مجهول در زبان فرانسه
حالت مجهول چیست و چرا استفاده می‌شود؟
در زبان فرانسه، وقتی می‌خواهیم تمرکز جمله روی خود عمل باشد، نه انجام‌دهنده کار، از وجه مجهول استفاده می‌کنیم. به عبارت ساده‌تر، اگر ندانیم چه کسی کاری را انجام داده یا فاعل مهم نباشد، این ساختار به کمک ما می‌آید.
مثلاً:
La porte a été fermée
در بسته شده است.
(مهم نیست چه کسی در را بسته است)
در اخبار، نوشته‌های رسمی یا وقتی نمی‌خواهیم کسی را مقصر معرفی کنیم، از وجه مجهول زیاد استفاده می‌شود.
وجه مجهول در جمله چه فرقی با معلوم دارد؟
در جملات معلوم (active)، فاعل مشخص است و عمل را انجام می‌دهد.
در جملات مجهول (passive)، فاعل یا مهم نیست، یا مشخص نیست. تمرکز روی کار انجام‌شده است.
مثال:
-
معلوم: Le chef prépare le repas.
سرآشپز غذا را آماده می‌کند. -
مجهول: Le repas est préparé (par le chef).
غذا آماده می‌شود (توسط سرآشپز).
اگر بخواهیم انجام‌دهنده را اضافه کنیم، معمولاً با «par» در انتهای جمله می‌آید. اما حذف آن هم اشکالی ندارد.
وجه مجهول چطور ساخته می‌شود؟
برای ساخت جمله مجهول در فرانسه، فرمول زیر را به کار ببرید:
مفعول جمله معلوم + فعل être (صرف شده با زمان مناسب) + اسم مفعول فعل اصلی [+ par/de + انجام‌دهنده (اختیاری)]
مثال:
| جمله فرانسوی | ترجمه فارسی |
|---|---|
| Les étudiants ont écrit l’article | دانشجویان مقاله را نوشتند |
| L’article a été écrit par les étudiants | مقاله توسط دانشجویان نوشته شد |
نکته مهم: اسم مفعول باید از نظر جنسیت و تعداد، با فاعل جدید مطابقت داشته باشد.
مثلاً برای جمع مونث: «préparées»، برای مفرد مونث: «préparée»
در چه زمان‌هایی می‌توانیم جمله مجهول بسازیم؟
شما می‌توانید جمله مجهول را تقریباً در همه زمان‌های فرانسه استفاده کنید. چند مثال ساده:
- Présent: La décision est prise. (تصمیم گرفته می‌شود.)
- Passé composé: La lettre a été envoyée. (نامه ارسال شده است.)
- Futur simple: Les résultats seront annoncés demain. (نتایج فردا اعلام خواهند شد.)
- Imparfait: La rue était nettoyée chaque matin. (خیابان هر روز صبح تمیز می‌شد.)
به علاوه، در زبان فرانسه، فعل être در زمان‌های مختلف صرف می‌شود تا زمان جمله معلوم حفظ شود.
کدام افعال را نمی‌توان مجهول کرد؟
سؤالی که برای خیلی از زبان‌آموزها پیش می‌آید:
چه افعالی را نمی‌توان مجهول کرد؟
فقط افعالی که مفعول مستقیم COD (complément d’objet direct) دارند می‌توانند به وجه مجهول بروند.
افعال لازم یا آن‌هایی که مفعول غیرمستقیم (COI (Complément d’Objet Indirect دارند، قابل مجهول شدن نیستند.
مثال:
| جمله فرانسوی | ترجمه فارسی |
|---|---|
| Je parle à Paul | من با پل صحبت می‌کنم |
| J’ai une voiture | من یک ماشین دارم |
چه زمانی باید از par و چه زمانی از de استفاده کنیم؟
بیشتر وقت‌ها، انجام‌دهنده با «par» معرفی می‌شود.
اما در دو مورد «de» هم کاربرد دارد:
-
افعال احساسی یا حالت‌های خاص: être aimé de, être respecté de
Elle est aimée de tous (او محبوب همه است)
-
وقتی انجام‌دهنده بی‌جان باشد یا توصیفی باشد: être entouré de, être couvert de
La ville est entourée de montagnes (شهر توسط کوه‌ها احاطه شده است)
در نتیجه، «par» معمولاً برای اعمال فیزیکی و جانداران و «de» برای احساسات یا اشیا غیرجاندار است.
چه مثال‌هایی از زندگی واقعی برای وجه مجهول وجود دارد؟
در زبان فرانسه، وجه مجهول فقط برای تمرین و کتاب نیست! در دنیای واقعی و حتی اخبار و روزمره زیاد استفاده می‌شود.
چند مثال کاربردی:
در اخبار:
| ساختار جمله | جمله فرانسوی | ترجمه فارسی |
|---|---|---|
| معلوم | La tempête a détruit plusieurs maisons | طوفان چند خانه را ویران کرد |
| مجهول | Plusieurs maisons ont été détruites par la tempête | چند خانه توسط طوفان ویران شدند |
در مدرسه:
| ساختار جمله | جمله فرانسوی | ترجمه فارسی |
|---|---|---|
| معلوم | Le professeur corrige le contrôle | معلم برگه امتحان را تصحیح می‌کند |
| مجهول | Le contrôle est corrigé par le professeur | برگه امتحان توسط معلم تصحیح می‌شود |
در رستوران:
| ساختار جمله | جمله فرانسوی | ترجمه فارسی |
|---|---|---|
| معلوم | Le serveur apporte votre plat | گارسون غذای شما را می‌آورد |
| مجهول | Votre plat est apporté par le serveur | غذای شما توسط گارسون آورده می‌شود |
در خانه:
| ساختار جمله | جمله فرانسوی | ترجمه فارسی |
|---|---|---|
| معلوم | Je fais la vaisselle chaque soir | من هر شب ظرف‌ها را می‌شویم |
| مجهول | La vaisselle est faite chaque soir (par moi) | ظرف‌ها هر شب (توسط من) شسته می‌شود |
در موقعیت های رسمی:
| ساختار جمله | جمله فرانسوی | ترجمه فارسی |
|---|---|---|
| معلوم | La mairie organise la cérémonie | شهرداری مراسم را برگزار می‌کند |
| مجهول | La cérémonie est organisée par la mairie | مراسم توسط شهرداری برگزار می‌شود |
چطور حالت مجهول را از معلوم تشخیص دهیم و برعکس کنیم؟
اگر جمله فعل être + اسم مفعول دارد و اغلب «par» یا «de» هم آمده، احتمالاً مجهول است.
برای تبدیل جمله مجهول به معلوم:
- فاعل جمله مجهول را به مفعول تبدیل کنید.
- فعل être را حذف و فعل اصلی را صرف کنید.
- عامل (par/de + انجام‌دهنده) را به ابتدای جمله بیاورید.
نکات کلیدی برای یادگیری سریع‌تر حالت مجهول
-
همیشه مطمئن شوید که اسم مفعول با فاعل جدید مطابقت دارد.
-
اگر عامل را نمی‌دانید یا مهم نیست، به راحتی حذفش کنید.
-
در مکالمه، فرانسوی‌ها معمولاً از ضمیر «on» یا فعل انعکاسی استفاده می‌کنند:
-
On m’a volé mon vélo. (دوچرخه‌ام را دزدیدند.)
-
Ce livre se lit facilement. (این کتاب به راحتی خوانده می‌شود.)
-
-
تمرین، گوش دادن به اخبار و مکالمات فرانسوی، و حل تمرین‌های تبدیل جملات معلوم به مجهول و بالعکس، یادگیری را سریع‌تر می‌کند.
جمع‌بندی و گام بعدی شما
وجه مجهول در زبان فرانسه به شما امکان می‌دهد جملات حرفه‌ای‌تر، رسمی‌تر و دقیق‌تری بسازید.
حالا که با ساختار و کاربردهای آن آشنا شدید، پیشنهاد می‌کنیم برای تثبیت این مبحث:
-
یک ویدئوی آموزشی کوتاه درباره وجه مجهول تماشا کنید.
-
در بخش نظرات، یک جمله معلوم بنویسید تا آن را با هم مجهول کنیم!
سوالات متداول درباره حالت مجهول در زبان فرانسه (FAQ)
1. آیا در زبان فرانسه وجه مجهول کمتر از انگلیسی استفاده می‌شود؟
بله، در فرانسه مخصوصاً در زبان محاوره، وجه مجهول کمتر از انگلیسی کاربرد دارد. فرانسوی‌ها اغلب از ساختارهای جایگزین مثل «on» یا افعال انعکاسی استفاده می‌کنند. اما در متون رسمی و علمی، وجه مجهول رایج است.
2. کدام مؤسسات برای یادگیری زبان فرانسه مناسب‌اند؟
مؤسسات مختلفی مانند موسسه زبان پیرهانی برای یادگیری زبان فرانسه وجود دارند که با دوره‌های تخصصی و اساتید مجرب، آموزش باکیفیتی ارائه می‌دهند. انتخاب موسسه مناسب بستگی به نیاز و هدف شما دارد.
3. فرق جمله مجهول و انعکاسی چیست؟
حالت مجهول در زبان فرانسه زمانی به کار می‌رود که تمرکز روی مفعول و نتیجه کار باشد، نه فاعل. جمله انعکاسی (افعال pronominal) یعنی فاعل و مفعول یکی هستند و خود فاعل، کار را روی خودش انجام می‌دهد.
4. اشتباهات رایج در ساخت مجهول چیست؟
رایج‌ترین اشتباهات عبارت‌اند از:
-
مطابقت ندادن اسم مفعول با فاعل جدید (جنس و عدد)
-
استفاده از وجه مجهول برای افعالی که مفعول مستقیم ندارند
-
انتخاب اشتباه بین «par» و «de»
-
صرف اشتباه فعل être در زمان جمله
5. کدام زمان‌های فرانسه وجه مجهول ندارد؟
بیشتر زمان‌ها در فرانسه می‌توانند مجهول داشته باشند (حال، گذشته، آینده و غیره). اما برخی زمان‌های دستوری بسیار محاوره‌ای یا ترکیبی خاص (مثلاً passé simple در محاوره یا futur antérieur در مکالمه روزمره) عملاً به صورت مجهول استفاده نمی‌شوند یا رایج نیستند.
6. در امتحان‌های DELF یا TCF باید وجه مجهول بلد باشیم؟
بله، در آزمون‌های بین‌المللی زبان فرانسه مثل DELF و TCF، وجه مجهول جزء مباحث گرامری سطوح A2 به بالا است و باید بتوانید جملات مجهول را بسازید و تشخیص دهید.
7. آیا در فرانسوی محاوره‌ای وجه مجهول کاربرد دارد؟
در زبان محاوره‌ای فرانسوی، وجه مجهول خیلی کمتر استفاده می‌شود. بیشتر وقت‌ها از «on» یا ساختارهای غیرمستقیم برای بیان همین معنا استفاده می‌کنند.
